Να μην πετάμε στα σύννεφα, αλλά και να μην είμαστε κατώτεροι των περιστάσεων

Μας λείπει το όραμα. Ο υψηλός στόχος. Τουλάχιστον ένα σκαλοπάτι πάνω από την κοινοτοπία. Κι αυτό μας δυσκολεύει πολύ. Σήμερα, κορύφωση της πάλης μας είναι η κατάργηση του Μνημονίου. Φτάνει, όμως, αυτό για μια πραγματική αλλαγή; Στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία, αλλά και τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, λείπει το όραμα. Ο αγώνας κατά της λιτότητας κι ο αγώνας για την υπεράσπιση των κεκτημένων είναι αγώνες αναγκαίοι, αλλά αμυντικοί ή κοντοπρόθεσμοι. Κατά βάση μεταρρυθμιστικοί και όχι ανατρεπτικοί, γιατί σε αυτό το επίπεδο βρίσκεται η αντιπαράθεση συμφερόντων στο δυτικό κόσμο.Εμείς, που μιλάμε, έστω συνθηματολογικά, για ανατροπή, μπορεί και να είμαστε οι πιο ριζοσπαστικοί στο στρατόπεδο, εάν υπάρχει κάτι τέτοιο, της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Αλλά κι εμείς έχουμε το όραμα θολό. Γιατί το όραμα, η προοπτική, το σχέδιο, η πρόταση, η επιδίωξη για ένα άλλο μοντέλο, ένα εναλλακτικό στον καπιταλισμό κοινωνικό σύστημα, είτε δεν υπάρχει είτε είναι κρυμμένο πίσω από τις κουρτίνες που κρύβουν τις απογοητεύσεις, τις ήττες, τις οπισθοδρομήσεις και τις αυτομολίες που έχει υποστεί η Αριστερά, ιδίως τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά χωρίς όραμα μπορεί ο πολίτης να εξεγερθεί; Μπορεί να βάλει τον εαυτό του κι ό,τι του έχει απομείνει από τα υπάρχοντά του, την προσωπική του ασφάλεια και την αξιοπρέπειά του, σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο, εάν δεν πιστεύει σε κάτι ανώτερο; Εάν δεν έχει μπροστά του μια απελευθερωτική ιδέα, ένα ωραιότερο κόσμο, μια έξοδο διαφυγής από τη μιζέρια, την υποταγή και την αλλοτρίωση;Καμία επανάσταση δεν έγινε ποτέ, καμία εξέγερση, κανένας μεγάλος αγώνας χωρίς ένα αντάξιο όραμα. Ο Λεωνίδας για την πατρίδα, ο Σπάρτακος για την ελευθερία, ο Ροβεσπιέρος για την ισότητα, ο Κολοκοτρώνης για την ανεξαρτησία, ο Σιμόν Μπολίβαρ για την απελευθέρωση, ο Λένιν για το σοσιαλισμό, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ κόντρα στο φασισμό για ψωμί και ανεξαρτησία, ο Γκάντι για την ειρήνη και την εθνική κυριαρχία, ο Μάο για τη λαϊκή δημοκρατία, ο Τσε και ο Κάστρο για την ανεξαρτησία και το σοσιαλισμό, ο Αλιέντε για τη δημοκρατία, ο Τσάβες για την ισότητα και την ανεξαρτησία… Ακόμα και οι ισλαμιστές έχουν ένα κινητήριο όραμα, τον ύψιστο με τις αξίες και τον παράδεισό του, που τους κάνει αδάμαστους, άφοβους, αποφασισμένους, μαχητικούς…

Ο δυτικός άνθρωπος είναι ηττημένος ενώ νομίζει ότι είναι νικητής. Φοβισμένος μην χάσει εντελώς τις κατακτήσεις του, τις στοιχειώδεις ανέσεις του και την επιτηρούμενη ασφάλειά του, τώρα και την κακοπληρωμένη δουλειά του, δεν έχει όραμα, δεν πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει κάτι ριζικά διαφορετικό που θα τον απαλλάξει από τα άγχη, την εύθραυστη επιβίωση και το αβέβαιό του μέλλον. Με την πλύση εγκεφάλου που έχει υποστεί, για τη χειροτέρευση της κατάστασής του, φταίει περισσότερο ο Καντάφι, ο Σαντάμ Χουσεΐν, οι Ταλιμπάν και ο Ισλαμικός Στρατός από τους ολιγάρχες, τους τραπεζίτες, τους στρατηγούς και τους πολιτικούς που τον κυβερνούν. Δεν φαίνεται να πολυπιστεύει, κι ας απαξιώνει τους ηγέτες του, ότι το πρόβλημά του, το πρόβλημα της κοινωνίας, της χώρας και του μπλοκ στο οποίο αυτή ανήκει, είναι εσωτερικό, κι ότι είναι φυσικό επακόλουθο του συστήματος στο οποίο ζει.

Λείπει, λοιπόν, το κινητήριο όραμα στις δυτικές κοινωνίες, στις οποίες και το καπιταλιστικό όραμα, των απεριόριστων ευκαιριών, του ατελείωτου πλούτου, της άνευ ορίων ελευθερίας και της πολιτιστικής ανωτερότητας μαραίνεται πλέον ραγδαίως, αφού γνώρισε μια επιθανάτια έξαρση στις χώρες του ανατολικού μπλοκ, πρόσκαιρη, καθώς κι αυτές προσγειώνονται άτσαλα στην άγρια φύση της οικονομίας της αγοράς.

 

Τώρα, σε τι πιστεύουμε, άραγε;

Η ελκυστική ιδέα της ενωμένης Ευρώπης, με μπόλικα «μπόνους», άμβλυνε πολύ το αίτημα της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας. Περίπου αντίστοιχα άμβλυνε και το αίσθημα της ελευθερίας, αφού αυτή που γνωρίσαμε μεταδικτατορικά ήταν πράγματι πρωτόγνωρη σε σχέση με το παρελθόν. Και το ίδιο μπορεί να πει κανείς για το ψωμί, την παιδεία, την υγεία και την ειρήνη, στη φάση της ευημερίας που δεν ικανοποίησε τους πάντες ισότιμα, αλλά δεν άφησε και κανέναν να λιμοκτονεί. Στον αντίποδα, ο σοσιαλισμός δυσφημίστηκε πάρα πολύ όχι μόνο από την κυρίαρχη ιδεολογία και τους τελειοποιημένους μηχανισμούς της, αλλά και από τη διαστρέβλωση που υπέστη από τους ίδιους τους εφαρμοστές του.

Υπάρχουν, βέβαια, εκείνοι που εξακολουθούν να διατυμπανίζουν το σοσιαλιστικό και κομμουνιστικό τους πρόταγμα, π.χ. το ΚΚΕ, αλλά σαν αίρεση, καθώς εμμένουν σε ένα πεπερασμένο μοντέλο και ένα άκαμπτο δόγμα που δεν φαίνεται να επηρεάστηκε καθόλου από τις θεμελιακές ανατροπές που συνέβησαν στο παγκόσμιο σοσιαλιστικό στρατόπεδο.

Μείναμε, λοιπόν, κι εμείς, οι μη δογματικοί αριστεροί, μπουκάλα. Ενώ υπονοούμε ότι εξακολουθούμε να είμαστε σοσιαλιστές και κομμουνιστές, δεν το έχουμε και σημαία. Λόγω της απογοήτευσης και λόγω της κυρίαρχης προπαγάνδας που δεν μας αφήνει εύκολα να ανακάμψουμε και λόγω της δυσπιστίας της κοινωνίας απέναντι σ’ αυτό που κατά βάθος πρεσβεύουμε. Οι προκαταλήψεις, οι αφορισμοί, οι αντιπαλότητες και οι στερεότυπες αντιλήψεις που έχουν διαποτίσει εμάς τους ίδιους, αποτελούν μεγάλο εμπόδιο για μια νέα πορεία της Αριστεράς.

Όμως, τώρα, τα πράγματα σφίγγουν, ο κόσμος δεινοπαθεί και πολλοί άνθρωποι άρχισαν να προβληματίζονται με πιο ανοιχτό μυαλό. Είναι, λοιπόν, μεγάλη ευκαιρία, να κάνουμε κι αυτό που δεν κάναμε με επάρκεια τόσον καιρό. Να καθαρίσουμε τις δικές μας σκέψεις από τα μπάζα που μας έχει ρίξει ο καπιταλισμός, να ξαναδούμε την πραγματικότητα με καθαρότερο μυαλό και να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας με πίστη στα αμετάβλητα ιδανικά της Αριστεράς, τη δημοκρατία, την ελευθερία, την ανεξαρτησία, την ειρήνη, τη δικαιοσύνη, την αδερφοσύνη και την ισότητα. Με βάση αυτές τις αρχές και με κληρονομιά τους μεγάλους αγώνες και τις θυσίες των λαών, αλλά και τα επιτεύγματα της γιγαντιαίας πάλης για το σοσιαλισμό, τα οποία είναι πάρα πολύ σημαντικά εάν τα απαλλάξουμε με ψυχραιμία και ευαισθησία από τις στρεβλώσεις και κακοποιήσεις που υπέστησαν κατά την εφαρμογή τους, θα μπορέσουμε να ξαναδιατυπώσουμε με σύγχρονο λόγο το όραμα για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς καταστροφή της φύσης, χωρίς πολέμους και χωρίς ολιγάρχες. Να μην πετάμε στα σύννεφα, αλλά και να μην είμαστε κατώτεροι των περιστάσεων. Και, τότε, μ’ αυτό το όραμα, ο πολίτης, ξεπερνώντας τις φοβίες, τους δισταγμούς και τις αμφιβολίες που έχει, θα υψώσει θαρραλέα το ανάστημα του και θα παλέψει για να γίνει ο ρυθμιστής της ζωής του.

       

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ :
Περίπτερο Ιδεών – ΔΡΟΜΟΣ της Αριστεράς,
Φ. 243 - 27/12/2014

Για έναν πλούσιο και συμμετοχικό πολιτισμό του 21ου αιώνα

Μια μικρή συμβολή εξ αριστερών

 

Πολιτισμός είναι πρώτα και κύρια οι αξίες που έχουν οι άνθρωποι, οι πολίτες. Ένα πολύ σύνθετο πράγμα, χωρίς όρια. Από το πώς σκέφτονται, πώς αξιολογούν τα πράγματα, πώς συμπεριφέρονται, τι γούστο έχουν, μέχρι το τι θέλουν από τη ζωή τους, πώς το θέλουν και πώς βλέπουν τους άλλους. Είναι τα δικαιώματα που έχουν και ο βαθμός και τρόπος συμμετοχής τους στα κοινά.

Μ’ αυτά συνδυάζονται τα πιστεύω τους, το πώς εκφράζονται και δημιουργούν· πώς αφενός διαμορφώνουν το περιβάλλον που ζουν και πώς αφετέρου επηρεάζουν και επηρεάζονται από τους άλλους. Επίσης, τι αφήνουν κληρονομιά στους επόμενους. Και πολλά άλλα. Τελευταίο, αλλά όχι ασήμαντο, είναι το πώς διασκεδάζουν. Αυτό, όμως, το τελευταίο, το entertainment, αναγορεύθηκε σε βασικό, σε κύριο, σχεδόν σε αποκλειστικό από την κοινωνία της αγοράς, του κέρδους, της ισοπέδωσης, της μαζικής αναπαραγωγής, της κατανάλωσης και της υποταγής στους ισχυρούς. Κι αυτό δεν είναι καινούργιο, αλλά έχει πολλά καινούργια χαρακτηριστικά. Και, επίσης, έχει άλλη κλίμακα και άλλη εμβέλεια.

Κατά καιρούς, αμφισβητήθηκε αυτό το μοντέλο, αυτός ο τρόπος ύπαρξης, άλλοτε με σχετική επιτυχία και άλλοτε με σχετική αποτυχία. Από τις σημαντικότερες ήταν η αμφισβήτησή του από τις μεγάλες θεωρίες και τις αντίστοιχες προσπάθειες εφαρμογής τους στην πράξη. Από πολλά κινήματα πολύμορφα, αλλά και από κινήματα μεγαλύτερης εξειδίκευσης. Κινήματα που δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις τον πολιτισμό από την πολιτική και την πολιτική από τον πολιτισμό. Αλλά και κινήματα, μικρά, μεγάλα και μέτρια, συλλογικές προσπάθειες, μαζί κάποιες πολύ ισχυρές ατομικές εξάρσεις, που είτε απλά έκαναν αρνητική κριτική στο ισχύον είτε προχωρούσαν σε εξαγγελίες εναλλακτικών μοντέλων σκέψης και διαβίωσης. Μερικά απ’ αυτά εξελίχθηκαν σε τάσεις, ρεύματα και επαναστάσεις, αφήνοντας κάποια σημαντική κληρονομιά.

Σ΄ αυτά τα κινήματα, εντάσσονται και οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες μέσα στο ισχύον σύστημα, οι προσπάθειες μετεξέλιξης και αναβάθμισης του κρατούντος πολιτισμού, με στόχους ευγενείς, εμπνευσμένους, οραματικούς, αρμονικούς με τη φύση, ανθρωπιστικούς και δημιουργικούς.

Αυτές όλες οι προσπάθειες, επαναστατικές και μεταρρυθμιστικές, είχαν πάντα να αντιπαλέψουν τις αντίθετες τάσεις, της καθεστηκυίας τάξης, που σκέφτεται και ενεργεί αφ’ εαυτού, για τον εαυτό της, για το συμφέρον της, για την πάρτη της. Γι’ αυτήν, το κεντρικό στοιχείο του πολιτισμού, ο πυρήνας του, είναι η διαιώνιση της εξουσίας, η κυριαρχία της μειοψηφίας πάνω στην πλειοψηφία. Κι αυτό επιτυγχάνεται ακόμα και με αγαθά, υλικά και άυλα, που μπορεί να είναι ευεργετικά εν τινί βαθμώ και για την μειοψηφία, την κυριαρχούμενη, την υποτελή.

 

Ο δυτικός πολιτισμός σε κάμψη

Σήμερα, η ανθρωπότητα έχει μπει σε μία νέα φάση. Ο πολιτισμός της ανασκευάζεται και αναθεωρείται· αφενός προσαρμόζεται στις ανάγκες των συμφερόντων όπως διαμορφώνονται στη νέα πραγματικότητα και στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν και να διευρύνουν την ισχύ τους και αφετέρου (ο πολιτισμός) διαφοροποιείται μέσα από την εντεινόμενη ανάγκη των ανθρώπων, των μαζών, των κοινωνιών, να διαχειριστούν τις κρίσεις, να κρατήσουν τα κεκτημένα, εν τέλει να επιβιώσουν και, στις καλύτερες περιπτώσεις, να οραματιστούν και να αγωνιστούν. Μια μεγάλη σύγκρουση πολιτισμών βρίσκεται σε εξέλιξη. Όχι αυτή που επικαλούνται και υποθάλπουν οι κυρίαρχοι· για παράδειγμα, μεταξύ θρησκειών. Ή σε πολύ μικρότερη κλίμακα, ακόμα και μεταξύ ποδοσφαιρικών ομάδων. Συγκρούσεις που είναι τις περισσότερες φορές υποκινούμενες από συμφέροντα. Ούτε μόνο αυτές που βρίσκονται σε εξέλιξη από τις συντελούμενες γεωπολιτικές μεταβολές, όπως είναι, π.χ., η δυναμική ανάπτυξη της Κίνας.

Αναφέρομαι στη σύγκρουση που εκκολάπτεται μέσα στο ίδιο το μέχρι πρότινος αναμφισβήτητο ηγεμονικό μπλοκ στον κόσμο, το δυτικό, ο πολιτισμός του οποίου κλονίζεται κυρίως εκ των ένδων. Ενώ ο τεχνολογικός πολιτισμός, στοιχείο του καθολικού πολιτισμού, βρίσκεται σε άνθηση ασκώντας ίσως πρωτοφανή στην ιστορία επίδραση στις κοινωνίες, ο ηθικός πολιτισμός, ο πολιτικός πολιτισμός, ο περιβαλλοντικός πολιτισμός, ο οικονομικός πολιτισμός, ο καλλιτεχνικός πολιτισμός, όλα τα συστατικά στοιχεία του πολιτισμού στο σύνολό του, όλες οι συνιστώσες του, βρίσκονται σε κρίση και δοκιμασία, από αλλοίωση και υποβάθμιση μέχρι αποσύνθεση.

Σε κρίση και δοκιμασία γιατί, σχεδόν απότομα, μετά από μια περίοδο ιστορικά μικρή, αλλά ουσιαστικά βαρυσήμαντη, μια περίοδο αξιοζήλευτης ειρήνης και ευημερίας, όλα φαίνονται εύθραυστα, ασταθή και επικίνδυνα. Όλο και μεγαλύτερη εμπλοκή σε πολέμους, όλο και μεγαλύτερος φόβος και ανασφάλεια, όλο και μεγαλύτερη κοινωνική ανισότητα, όλο και μεγαλύτερη μοναξιά, όλο και μεγαλύτερη καταστροφή του ζωογόνου περιβάλλοντος, όλο και μεγαλύτερη έκθεση σε αρρώστιες και εκφυλιστικά φαινόμενα, όλο και μεγαλύτερη άγνοια, όλο και μεγαλύτερη οπισθοχώρηση σε θεωρίες και αντιλήψεις σκοταδιστικές, όπως είναι ο φασισμός, ο ρατσισμός και ο εθνικισμός.

Αυτή η οπισθοδρόμηση σε συνδυασμό με τα προβλήματα νέου τύπου, όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η μαζικότητα του καρκίνου, η παχυσαρκία των παιδιών, η ασφυκτική ζωή στις υπερπόλεις, η νέα φτώχεια, η ψυχολογική αβεβαιότητα και πολλά άλλα, δηλαδή, εν ολίγοις, ένας σε εξέλιξη παρακμιακός πολιτισμός προκαλεί τη γέννηση ενός νέου πολιτισμού από αντίθετα ρεύματα, μερικά ήδη εμφανή και μερικά αφανή, υπόγεια και ανερχόμενα. Απ’ αυτή την τροπή, απ’ αυτή τη σύγκρουση που έχει ξεκινήσει και εκδηλώνεται σποραδικά, αλλά όλο και πιο σταθερά, όλο και πιο αναγνωρίσιμα, όλο και πιο κατανοητά, θα εξαρτηθεί ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο του επόμενου πολιτισμού.

Ενός πολιτισμού, που στην καλύτερη εκδοχή του, θα έχει να κάνει με μια νέα παιδεία, πιο ανοιχτή, πιο σύγχρονη και πιο ανθρωπιστική που θα χρησιμοποιεί όλα τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, με μια νέα πολιτική, που δεν θα είναι πολεμοχαρής, αυταρχική και πελατειακή, με μια νέα οικονομία που δεν θα είναι ολιγαρχική, με μια νέα σχέση με τη φύση που δεν θα είναι καταστροφική, με ένα νέο αστικό περιβάλλον που δεν θα είναι αποξενωτικό, ενεργοβόρο και ακριβό, με μια νέα αγροτική παραγωγή, που θα είναι συνεταιριστική και αυτάρκης και όχι μεταλλαγμένη και χημικά διαποτισμένη, με νέες διατροφικές συνήθειες που δεν θα μας παχαίνουν, δηλητηριάζουν και αρρωσταίνουν, με μια νέα αντίληψη για τη ζωή στον 21ο αιώνα, με βάση τις πραγματικές μας ανάγκες, με κινητήρια δύναμη τους ίδιους τους πολίτες και με αξιοποίηση της πλουσιότατης εμπειρίας όλων των κοινωνιών μέχρι σήμερα.

 

Μια αριστερή οπτική

Σ’ αυτόν τον επώδυνα για τους πολλούς μεταβαλλόμενο κόσμο, ο πολιτισμός της Αριστεράς έχει να κάνει με ένα σύνολο ιδεών για μια νέα ποιότητα ζωής, υλικής και πνευματικής, και μια νέα οργάνωση της κοινωνίας, πιο ισότιμης, πιο δίκαιης, πιο δημοκρατικής, πιο ελεύθερης, πιο ειρηνικής.

Όταν, λοιπόν, μιλάμε για πολιτισμό στην Αριστερά, δεν μπορούμε να μιλάμε με τους όρους του αστικού καθεστώτος, όπως, μάλιστα, έχουν ξεπέσει στα χρόνια της παρακμής του. Δεν μπορούμε να τον κλείνουμε μέσα σε κουτάκια. Το κύριο ζήτημα, από την πολιτισμική του πλευρά, στις κοινωνίες μας, δεν είναι ποιος θα γράφει τα τραγούδια και τι έργα θα ανεβαίνουν στα θέατρα, ούτε πώς θα μοιράζονται λεφτά σε καλλιτέχνες και διανοούμενους. Η Αριστερά, ανέκαθεν, επηρεάζει με τις ιδέες και τους αγώνες της την καλλιτεχνική δημιουργία, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγει σε οδηγίες και υποδείξεις και, βεβαίως, σε εξαγορές και παροχές. Όλο το σπουδαίο έργο που συσχετίζεται με τις αριστερές κοσμοαντιλήψεις δεν βγήκε από καλλιτεχνικούς σωλήνες ή με ντιρεκτίβες, αλλά σαν αποτέλεσμα της αυτόβουλης συμμετοχής των δημιουργών και των κοινωνιών στα μεγάλα ρεύματα που κινούνται προς τα μπρος.

Γι’ αυτό, πολλά απ’ αυτά που συζητιούνται σήμερα στους κόλπους της Αριστεράς για τον πολιτισμό είναι ξεπερασμένα και δευτερεύοντα. Όλος ο τεράστιος πλούτος μας, ο πνευματικός, καλλιτεχνικός ή πολιτικός, δεν χρειάστηκε στο παρελθόν υπουργεία Πολιτισμού και καθοδηγητικά κέντρα. Η ανάγκη, η δράση, οι ιδέες, η συλλογικότητα, η παράδοση, η καινοτομία και το όραμα για το αύριο εμπνέουν και παρακινούν.

Το βασικό έργο το αναλαμβάνει η ίδια η κοινωνία και μέσα από το είναι της ξεπηδούν τα καλλιτεχνικά έργα, μικρής ή μεγάλης εμβέλειας.

Τα πρακτικά, τεχνικά και λειτουργικά ζητήματα που τίθενται, ειδικά επειδή η Αριστερά φαίνεται να είναι προ των πυλών της διακυβέρνησης, θα επιλυθούν πιο εύκολα εάν έχουμε δει τον πολιτισμό σαν αυτό που πραγματικά είναι, και όχι σαν ένα άθροισμα θεμιτών συνδικαλιστικών, επαγγελματικών και ψυχαγωγικών αναγκών και απαιτήσεων. Τα μισθολογικά είναι του υπουργείου Εργασίας, τα χορηγικά του υπουργείου Οικονομικών και τα έργα υποδομής του υπουργείου Δημοσίων Έργων. Ακόμα κι αν αυτά, που σχετίζονται με τις τέχνες και τα γράμματα, κατ’ εξαίρεση τα διαχειρίζεται ένα υπουργείο που λέγεται Πολιτισμού ή Παιδείας και Πολιτισμού, καλό είναι πάντα να έχουμε υπόψη ότι είναι πολύ εύκολο να έχεις ένα μεγάλο υπουργείο Πολιτισμού, αλλά ο πολιτισμός να έχει μείνει απ’ έξω.

 

Ένας άλλος πολιτισμός

Ο πολιτισμός της κατανάλωσης πλαισίωσε και εξωράισε θαυμάσια την κοινωνία του κέρδους, του ατομισμού και του άνευ ορίων ανταγωνισμού, αλλά δεν την απέτρεψε από το να διολισθήσει σε μια νέα βαρβαρότητα. Σήμερα, μπορούμε καλύτερα να ξανακαταλάβουμε ότι μεγαλύτερη σημασία, για τους ανθρώπους έχει τι κάνουν οι ίδιοι, πώς συμμετέχουν, πώς δημιουργούν, πώς αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους, που υπερβαίνουν την παθητικότητα, πώς επιμορφώνονται, πώς οι σκέψεις και οι ενέργειές τους τείνουν σε μια όλο και υψηλότερου επιπέδου κοινωνία ειρήνης, ισότητας, δημοκρατίας, αξιοκρατίας, δικαιοσύνης, ελευθερίας, αλληλεγγύης, μόρφωσης και ομορφιάς σε αρμονία με τη φύση σε ένα οικιστικό και εργασιακό περιβάλλον υγιεινό και λειτουργικό.

Η μακρόχρονη εμπειρία απέδειξε πολλάκις και συνεχίζει να αποδείχνει δραματικά ότι κάλλιστα η τέχνη και η σχολική παιδεία μπορούν να ασκούνται, να υποστηρίζονται και να καταναλώνονται από στυγνούς εκμεταλλευτές, πολεμοχαρείς ηγέτες, διεφθαρμένους πολιτικούς και σκληρούς κακοποιούς με τη συνδρομή πειθήνιων υποτακτικών και οπαδών τους. Άρα, οι τέχνες και τα γράμματα για να έχουν αξία και να σπρώχνουν την κοινωνία προς τα μπρος πρέπει απαρεγκλίτως να συνδυάζονται με τις αξίες ενός ανώτερου ανθρωπιστικού πολιτισμού, αλλιώς χάνουν την ευεργετική τους επίδραση και εξελίσσονται σε φόντο και επένδυση των πιο κακουργηματικών αντικοινωνικών επιλογών και πράξεων του ανθρώπου.

Με αυτή τη συλλογιστική, ένα παλαιού τύπου υπουργείο Πολιτισμού δεν πληροί τις προϋποθέσεις για έναν «άλλο» πολιτισμό. Ούτε οι απόψεις, οι νοοτροπίες και οι ανάγκες που γεννήθηκαν απ’ αυτό το μοντέλο πολιτιστικής πολιτικής ανταποκρίνονται στα σημερινά δεδομένα και στις ευγενικά φιλόδοξες προσεγγίσεις για ένα πλούσιο και συμμετοχικό πολιτισμό του 21ου αιώνα.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ :
Περίπτερο Ιδεών – ΔΡΟΜΟΣ της Αριστεράς,
Φ. 236 - 8/11/2014

Ο λαός του Ισραήλ: Με όνειρα στον αέρα και το κεφάλι στη γη!

[Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενγιαμίν Νετανιάου – Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού για το άρθρο]

Για πάνω από μια δεκαετία, όλα έδειχναν ότι τα κόμματα εξουσίας απολάμβαναν της πλήρους επιδοκιμασίας των ψηφοφόρων του Ισραήλ, εξαιρουμένων βεβαίως των Αράβων με ισραηλινή υπηκοότητα. Ότι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών ταυτιζόταν με τις πολιτικές των κυβερνήσεων και συναινούσε στους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη και τις επιθέσεις εναντίον των Παλαιστινίων, ιδίως στη Γάζα. Και ξαφνικά, εν αιθρία, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πλημμυρίζουν τους δρόμους και καταλαμβάνουν ειρηνικά τις πλατείες σε όλη τη χώρα, σε ένα ξέσπασμα αποδοκιμασίας της κυβέρνησης, του πρωθυπουργού ιδιαιτέρως, και των οικονομικών, εθνικών και κοινωνικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν στα χρόνια της συναίνεσης.

Ένα σημαντικό γεγονός που αποκαλύπτει, απρόσμενα, ότι οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν κοινή συναινέσει, ταυτόχρονα δημιουργούσαν χωρίς να γίνεται αντιληπτό μια τεράστια ρωγμή στο φαινομενικά συμπαγές σώμα των Ισραηλινών. Μια εξέλιξη που ουσιαστικά επιβεβαιώνει τους «αιρετικούς» που «κινδυνολογούσαν» και «απονομιμοποιούσαν» το Ισραήλ, όπως ο ιστορικός Ιλάν Πάπε, ο δημοσιογράφος Γκιντεόν Λεβί, ο ειρηνιστής Γιούρι Αβνέρι και δεκάδες άλλοι διανοούμενοι και ακτιβιστές, που εδώ και καιρό υποστηρίζουν ότι οι πολιτικές που εφαρμόζονται δηλητηριάζουν, υπονομεύουν και καταστρέφουν όχι μόνο τους Παλαιστινίους, αλλά και το ίδιο το εβραϊκό κράτος. Αυτούς που η κοινή γνώμη, ακολουθώντας την κρατική προπαγάνδα, θεωρούσε μέχρι πρότινος γραφικούς, αρνητές του εβραϊσμού, έως και προδότες.

Η εξουσία σε σύγχυση

Τώρα, όλοι οι προύχοντες του κατεστημένου, πολιτικοί, στρατιωτικοί, θρησκευτικοί ηγέτες, αναλυτές, πανεπιστημιακοί, δημοσιογράφοι κ.λπ., αιφνιδιασμένοι, ψάχνονται να βρουν πώς αυτή η νομιμόφρων μεσαία τάξη, στήριγμα της εξουσίας, αυτοανατρέπει τα κριτήρια και τις επιλογές της και εξεγείρεται με τόση ένταση και ομοψυχία κατά των πολιτικών της ταγών.
Αυτό το διάστημα, σε όλο τον Τύπο, επισημαίνεται ότι έχει συντελεστεί τεράστια συγκέντρωση δύναμης σε μια πολύ μικρή ομάδα συμφερόντων, πλήττοντας όχι μόνο τα πιο φτωχά στρώματα, αλλά και τη μεσαία τάξη. Εντούτοις, ο υπουργός Οικονομικών Yuval Steinitz εξέφρασε φόβους ότι η εξέγερση μπορεί να οδηγήσει σε κρίση παρόμοια μ’ αυτή που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη και δήλωσε ότι «δεν πρόκειται να απομακρυνθούμε από τις αρχές μας. Δεν θα μετατρέψουμε τους πλούσιους, τους επιχειρηματίες, τους επενδυτές και τους βιομήχανους σε εχθρούς του λαού. Δεν θα δημιουργήσουμε αναρχία εδώ». Στο ίδιο πνεύμα και ο Ofir Akunis, βουλευτής του κόμματος του πρωθυπουργού Likud, ο οποίος μίλησε για «συμμορία αναρχικών». Και την ώρα που μερικοί ακτιβιστές καταλάμβαναν σε ένδειξη διαμαρτυρίας μία τράπεζα, ο κυβερνήτης της Τράπεζας του Ισραήλ δήλωνε έκπληκτος από το κίνημα διαμαρτυρίας, λέγοντας ότι «η οικονομία μας πάει καλά», ενώ παραδεχόταν ότι από το 2008 οι τιμές των διαμερισμάτων έχουν αυξηθεί κατά 40%! Αντιθέτως, ο Γενικός Διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών Haim Shani, σημαντικό στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, παραιτήθηκε λόγω της ανεπάρκειας της κυβέρνησης να εκπονήσει λύσεις για την κρίση.

Όλοι μαζί μια φωνή

Ο παγκοσμίου φήμης συγγραφέας Άμος Οζ, με τον οποίο δεν συμφωνούμε πάντα, σκιαγραφεί θαυμάσια την κατάσταση στο σημερινό Ισραήλ (εφημ. «Χααρέτζ», 2/8/11):
«Το Ισραήλ δεν υπήρξε ποτέ κράτος ισότητας. Αλλά στην ακμή του, ήταν πιο εξισωτικό από τα περισσότερα κράτη στον κόσμο. Η φτώχεια δεν ήταν έντονη και ο πλούτος δεν ήταν φανταχτερός, και η κοινωνική υπευθυνότητα απέναντι στους φτωχούς και τους έχοντες ανάγκη δεν εκδηλωνόταν μόνο στο οικονομικό επίπεδο, αλλά και στο συναισθηματικό.
Στο πρώιμο Ισραήλ, αυτοί που εργάζονταν –και σχεδόν όλες οι γυναίκες και όλοι οι άντρες εργάζονταν πολύ σκληρά- μπορούσαν να κάνουν μια μέτρια, αλλά αξιοσέβαστη ζωή για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Οι νέοι μετανάστες, οι πρόσφυγες, οι μετανάστες που ζούσαν στις κατασκηνώσεις, όλοι απολάμβαναν τη δημόσια εκπαίδευση, υπηρεσίες υγείας και στέγαση. Το νεαρό, φτωχό Ισραήλ, ήταν κορυφαίος κοινωνικός επιχειρηματίας.
Αλλά όλα αυτά καταστράφηκαν μέσα στα τελευταία τριάντα χρόνια, καθώς οι κυβερνήσεις του μεγάλου κεφαλαίου ενθάρρυναν και πυροδότησαν το νόμο της οικονομικής ζούγκλας “άρπαξε ό,τι μπορείς ν’ αρπάξεις”.
Η διαμαρτυρία που σαρώνει τους δρόμους και τις πλατείες του Ισραήλ σήμερα, έχει πάψει πλέον να είναι απλά μια διαμαρτυρία για τη στεγαστική απελπισία. Η καρδιά αυτής της διαμαρτυρίας είναι η προσβολή και η οργή για την κυβερνητική αδιαφορία για τα βάσανα του λαού, για τα δύο μέτρα και σταθμά που εφαρμόζονται σε βάρος του εργαζόμενου πληθυσμού και για την καταστροφή της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Τα ψυχοθερμαντικά σημάδια των σκηνών που απλώνονται σε όλες τις πόλεις του Ισραήλ, των γιατρών που κάνουν πορείες υπέρ των ασθενών τους, και οι διαδηλώσεις και οι συγκεντρώσεις, αποτελούν από μόνα τους μία θαυμάσια αναγέννηση της αμοιβαίας αδερφοσύνης και δέσμευσης. Εξάλλου, το πρώτο πράγμα που λένε οι διαδηλωτές, πριν ακόμα και από το “κοινωνική δικαιοσύνη” και “κάτω η κυβέρνηση”, είναι “είμαστε αδέρφια”.
Οι πόροι που απαιτούνται για να καθιερωθεί η κοινωνική δικαιοσύνη στο Ισραήλ βρίσκονται σε τρία σημεία:
• Πρώτον, στα δισεκατομμύρια που έχει επενδύσει το Ισραήλ στους εποικισμούς, πράγμα που αποτελεί το μεγαλύτερο λάθος στην ιστορία του κράτους, καθώς και τη μεγαλύτερή του αδικία.
• Δεύτερον, στα τεράστια ποσά που διοχετεύθηκαν στις σχολές των υπερ-ορθοδόξων Εβραίων, όπου μεγαλώνουν γενιές ανίδεων άχρηστων, γεμάτων με περιφρόνηση για το κράτος, το λαό του και την πραγματικότητα του 21ου αιώνα.
• Και τρίτον, και ίσως πρώτιστα, στην παθιασμένη υποστήριξη που παρέχει η κυβέρνηση Νετανιάχου -και των προκατόχων του- στον αχαλίνωτο πλουτισμό των διαφόρων κροίσων και των φίλων τους, σε βάρος της μεσαίας τάξης και των φτωχών.
Ας μην ξεχνάμε από πού προέρχεται ο πλούτος που ρέει στους εποικισμούς, τις θρησκευτικές σχολές και τους τραπεζικούς λογαριασμούς των κροίσων. Προέρχεται από την εργασία και το δημιουργικό ταλέντο εκατομμυρίων Ισραηλινών που κουβαλάνε στις πλάτες τους ένα μοναδικό οικονομικό θαύμα ενός κράτους φτωχού σε φυσικό πλούτο (δεν έχουμε ακόμα αρχίσει να υπολογίζουμε το φυσικό αέριο), και πλουσίου σε ανθρώπινους πόρους. Ούτε τα κόμματα, ούτε οι παραδοσιακές οργανώσεις της αντιπολίτευσης δημιούργησαν αυτή τη διαμαρτυρία. Γεννήθηκε μέσα από την αφοσίωση και τον ενθουσιασμό εκατοντάδων και χιλιάδων νέων που παρέσυραν στο ξύπνημά τους τούς καλύτερους ανθρώπους της χώρας. Είναι βαθιά συγκινητικό να βλέπεις τους βετεράνους της διαμαρτυρίας όλων των γενεών, οι οποίοι για πολλά χρόνια απηύθυναν εκκλήσεις στο κενό, να βρίσκονται στις σκηνές μαζί με τους νεαρούς που σοφά καθοδηγούν τη νέα διαμαρτυρία.
Άνθρωποι σαν και μένα, που για πολλά χρόνια διαμαρτύρονται ενάντια στην πολιτική των ισραηλινών κυβερνήσεων, αγκαλιάζουν τη νέα γενιά η οποία ξεπέρασε τις προηγούμενες, με αγάπη και θαυμασμό.»

Ακρίβεια και δικαιοσύνη

Το περασμένο Σάββατο, πάνω από 100.000 άνθρωποι βγήκαν ξανά στους δρόμους να διαμαρτυρηθούν με κεντρικό σύνθημα «θέλουμε δικαιοσύνη, όχι ελεημοσύνη». Στο Τελ Αβίβ, στη Χάιφα, στην Ιερουσαλήμ, στη Μπέερ Σεβά, παντού, και για πρώτη φορά, στη Ναζαρέτ, Εβραίοι και Άραβες μαζί!
Παράλληλα, διαμαρτύρονται οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι γιατροί και οι δάσκαλοι. Κόντρα στις εκπαιδευτικές ανισότητες, τις μειώσεις προσωπικού και τις ιδιωτικοποιήσεις.
Διάφοροι εκπρόσωποι των διαμαρτυρομένων συναντήθηκαν με τον πρόεδρο Σίμον Πέρες, ο οποίος εξέφρασε την υποστήριξή του στο κίνημα. Πέρα από τη μείωση των απαγορευτικών τιμών των ενοικίων, ζητούν να εφαρμόζονται οι εργατικοί νόμοι, να μειωθούν οι μαθητές στις τάξεις, να αυξηθούν οι κλίνες στα νοσοκομεία, να ανεβούν κατά 50% οι μισθοί, να μειωθούν οι άμεσοι φόροι κ.λπ.
Πολλοί διάσημοι συγγραφείς και ποιητές, μεταξύ των οποίων οι Meir Shalev, Yoram Kaniuk, Etgar Keret, Eshkol Nevo κ.ά. επισκέπτονται τους σκηνίτες και συζητούν μαζί τους. Ο ποιητής Ronny Somek δήλωσε ότι πηγαίνει κάθε μέρα γιατί αισθάνεται ότι βρίσκεται «σε ένα χώρο που ζυμώνεται η επανάσταση».
Την περασμένη Δευτέρα, οι περισσότεροι δήμοι της χώρας έκαναν εικοσιτετράωρη απεργία σε ένδειξη αλληλεγγύης στο κίνημα.
Κοντά τρεις βδομάδες κρατούν οι διαμαρτυρίες, γεγονός πρωτόγνωρο για το Ισραήλ.
Στις συγκεντρώσεις εμφανίστηκαν και τραγούδησαν πολλοί δημοφιλείς καλλιτέχνες, μεταξύ τους και ο διεθνούς φήμης Γιεχούντα Πόλικερ, λάτρης της ελληνικής λαϊκής μουσικής, που προσφάτως είχε συνεργαστεί με τον Μανώλη Ρασούλη για ένα δίγλωσσο CD με καινούρια τραγούδια των δύο, που κυκλοφόρησε στο Ισραήλ.

Αλλαγή των δεδομένων

Ο δημοσιογράφος Γκιντεόν Λεβί έγραψε με μεγάλη φόρτιση στη «Χααρέτζ» (31/7/11): «Ο Νετανιάχου είναι τελειωμένος… Δεν έχει ξαναϋπάρξει στο Ισραήλ τέτοια διαδήλωση, όλοι μαζί, νέοι και παλιοί, δεξιοί και αριστεροί, Άραβες και Εβραίοι… Σοσιαλισμός, σήμερα; Ναι, με κλεισμένους λαιμούς και συναισθηματικούς τόνους… Το πιο εντυπωσιακό κίνημα διαμαρτυρίας στην ιστορία του Ισραήλ… Το σάουντρακ της περασμένης βδομάδας περιλάμβανε Τζον Λένον, αλλά χτες το βράδυ προστέθηκε η Τζάνις Τζόπλιν. Και βέβαια, όλη νύχτα ακουγόταν το τραγούδι Zan Nadir της Κορίν Αλάλ που λέει «φοβόμαστε και τη σκιά μας, κολλημένοι στους τοίχους των κτηρίων, και τον περισσότερο καιρό ντρεπόμαστε για τα σώματά μας, σκάβοντας αντιπυραυλικά καταφύγια… Αποτελούμε σπάνιο είδος, ένα παράξενο πουλί, με όνειρα στον αέρα και το κεφάλι στη γη»… Χτες το βράδυ, τα όνειρα ήταν στον αέρα, και τι αέρα! Χτες το βράδυ, ήμουν πολύ περήφανος να είμαι Ισραηλινός.»
Η Avirama Golan γράφει ότι «οι διαμαρτυρίες θρυμματίζουν όλους τους κανόνες που υπαγορεύονταν για πολύ καιρό από τους εποίκους… Αποτελούν απειλή γι’ αυτούς, γιατί ακριβώς τη στιγμή κατά την οποία η υπέρ των εποικισμών δεξιά πίστευε ότι η εκστρατεία της για την απονομιμοποίηση των υπολειμμάτων της αριστεράς ήταν απολύτως επιτυχής, ένα νέο πολιτικό κίνημα ξεπηδάει που αρνείται να συνεργαστεί με αυτή την παλιά διχοτομία και προκαλεί ασύμβατες συμμαχίες… οι αντίπαλοί τους αντιλαμβάνονται ποιοι είναι αυτοί πολύ καλά, γι’ αυτό αυτοί οι αντίπαλοι φοβούνται, επειδή η οπτική των διαμαρτυρομένων θεωρεί τους εποικισμούς και την κατοχή σαν εμπόδιο στη δημοκρατία και στο κοινωνικό κράτος. Οι διαμαρτυρόμενοι δεν μιλούν με πολιτικούς όρους, αλλά είναι εξαιρετικά πολιτικοποιημένοι και ξέρουν τι κάνουν».

Κάτι πραγματικά συναρπαστικό

Στο άρθρο του David Sheen, στην εφημερίδα «Χααρέτζ», 22 Ιουλίου 2011, δύο έμπειροι μελετητές της ισραηλινής κοινωνίας, κάνουν πολύ σοβαρές διαπιστώσεις.
Ο Δρ Ρόνι Κάουφμαν, από το τμήμα Κοινωνικού  Έργου του Πανεπιστημίου Μπεν Γκουριόν, επισημαίνει: «Στο παρελθόν, οι διαμαρτυρόμενοι ήταν φτωχοί εργαζόμενοι, ενώ σήμερα, αντιθέτως, είναι νέοι της μεσαίας τάξης. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στο Ισραήλ. Είναι εντυπωσιακά επαναστατικό να βγουν μπροστά οι φοιτητές της μεσαίας τάξης. Οι άνθρωποι που ζούσαν οριακά ήξεραν πάντοτε ότι βρίσκονται στη χαμηλότερη βαθμίδα της κοινωνίας και ότι δεν είχαν καμία πιθανότητα επιτυχίας εκτός κι αν τους βοηθούσε το σύστημα. Αλλά το γεγονός ότι οι φοιτητές της μεσαίας τάξης άρχισαν να αγωνίζονται, ότι αισθάνονται ότι δεν υπάρχει ούτε γι’ αυτούς κάποιο ορατό μέλλον, και μιλάμε για το καθολικό ρεύμα της κοινωνίας, είναι κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί στο Ισραήλ. Έχω υποστεί σοκ απ’ αυτό. Όλες οι θεωρίες που λένε ότι η μεσαία τάξη βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση αποδεικνύονται σωστές. Κοινωνικοί λειτουργοί, νοσοκομειακοί γιατροί και άλλοι κλάδοι ενεργοποιήθηκαν. Οι φοιτητές βλέπουν τι πρόκειται να τους συμβεί σε λίγα χρόνια, ότι δεν θα μπορούν να συντηρήσουν τους εαυτούς τους. Η αγορά εργασίας άλλαξε. Υπάρχουν μόνο μερικής απασχόλησης δουλειές, καθόλου μόνιμες. Σήμερα, η κυβέρνηση έχει πάψει να αναλαμβάνει ευθύνες. Κάποτε, η κυβέρνηση αναλάμβανε μεγαλύτερες ευθύνες για την εύρεση στέγης και δουλειάς. Οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι αν δεν πάρουν οι ίδιοι πρωτοβουλίες και δεν κάνουν κάτι και δεν οργανωθούν και δεν παλέψουν, δεν θα έχουν τίποτα.»
O Ronen Eidelman, βετεράνος ακτιβιστής που διδάσκει καλές τέχνες στο Κολέγιο Shenkar, συμπαραστέκεται στους φοιτητές του που έχουν κατασκηνώσει στις πλατείες. «Τα παιδιά έχουν εξαπατηθεί. Τους είπαν, “κοιτάξτε, εάν είστε καλά παιδιά, πηγαίνετε στο σχολείο και στο στρατό και κάνετε ό,τι σας λένε, όλα θα είναι εντάξει για σας”. Και μετά ανακαλύπτουν ότι ενώ κάνουν ό,τι τους λένε, και είναι καλά παιδιά, τίποτα δεν είναι εντάξει. Αποκτούν χρέη και δεν μπορούν να έχουν βασικά πράγματα. Δεν εννοώ να έχουν κάτι που να πλησιάζει αυτά που είχαν οι γονείς τους, ή αυτά που συνήθισαν να έχουν μεγαλώνοντας. Είναι μακριά απ’ αυτά. Εάν δείτε τα διαμερίσματα που ζουν μερικοί απ’ αυτούς, είναι σαν τρύπες στον τοίχο είκοσι τετραγωνικών μέτρων. Και αυτοί οι άνθρωποι δουλεύουν πλήρες ωράριο… Οι άνθρωποι τώρα κάνουν αναλύσεις, οικονομικές αναλύσεις, συζητούν για το πώς στήθηκε αυτό το σύστημα, γιατί διαμορφώνονται έτσι οι τιμές, ποιοι ελέγχουν την αγορά στέγης, ποιες είναι οι ευθύνες της κυβέρνησης και οι ευθύνες των δημοτικών αρχών, ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους μεγαπλούσιους, και ποιος ξεπουλάει την πόλη και σε ποιον. Και αυτές οι αναλύσεις γίνονται ανά πάσα στιγμή. Βλέπεις ανθρώπους να κάθονται σε ένα κύκλο και να γράφουν και να συζητούν. Κάτι πραγματικά συναρπαστικό.»

Το έδαφος κινείται

Ας σημειωθεί ότι ο προηγούμενος πρωθυπουργός του Ισραήλ, Εχούντ Ολμέρτ, έχει παραπεμφθεί στη δικαιοσύνη για την εμπλοκή του σε ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο που σχετίζεται με τις οικοδομές. Και δεν είναι ο μόνος.
Έχοντας μόλις πραγματοποιήσει μία πετυχημένη δοκιμή για ένα γενικό πόλεμο εναντίον των εξωτερικών εχθρών της, κινητοποιώντας εκατομμύρια πολίτες από τα εργοστάσια ώς τους παιδικούς σταθμούς, φαίνεται ότι η ισραηλινή εξουσία δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο στο εσωτερικό της χώρας με αντίπαλους τους ίδιους της τους πολίτες.
Μερικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι καθώς αναμένεται ότι σε λίγες βδομάδες η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ θα αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ως ανεξάρτητο κράτος, με τη θετική ψήφο τουλάχιστον 120 κρατών, η ισραηλινή κυβέρνηση αντιμέτωπη με ένα πρωτοφανές λαϊκό κίνημα διαμαρτυρίας χάνει τη δυνατότητα ελιγμών μπροστά σε ένα τόσο ανεπιθύμητο αποτέλεσμα.
Παρ’ όλη τη στήριξη που παρέχει η αμερικανική κυβέρνηση στο Ισραήλ, συνεπικουρούμενη από τους Ευρωπαίους, το γενικότερο κλίμα είναι βαρύ μετά τις σφαγές στη Γάζα και το «Στολίσκο της Ελευθερίας», τη συνέχιση του εποικισμού στα κατεχόμενα και προσφάτως την εντεινόμενη συρρίκνωση των δημοκρατικών θεσμών, με αλλεπάλληλους νόμους που απαγορεύουν την ελευθερία έκφρασης, οργάνωσης, εγκατάστασης και μετακίνησης των πολιτών.
Έτσι, ενώ η φασιστικοποίηση του καθεστώτος βαθαίνει, οι οιωνοί για την τύχη του χειροτερεύουν.

Στέλιος Ελληνιάδης

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ :
Περίπτερο Ιδεών – ΔΡΟΜΟΣ της Αριστεράς
φ. 77,  Σάββατο 6 Αυγούστου 2011

Κύριοι βουλευτές: Άει σιχτίρ!

Τελευταία, με αφορμή ψηφοφορίες και επεισόδια, βλέπεις και ακούς μέσω τηλεόρασης κάποιους άφαντους βουλευτές από την επαρχία. Απ’ αυτούς που σπανίως βλέπεις στην αίθουσα συνεδριάσεων και σπανιότατα τους δίνεται ο λόγος για να μιλήσουν, έστω και ενώπιον κενών εδράνων. Τώρα, τους ακούς και φρικάρεις με το επίπεδό τους, με το λόγο και τη στάση τους. Επαρχιωτισμός κακιάς ώρας. Φτήνια και μιζέρια. Και κάκιστα ελληνικά. Δείγμα κραυγαλέο της παρακμής του πολιτικού συστήματος και του πολιτισμού των εκλεγμένων αντιπροσώπων του λαού. Σε πλήρη αντιστοιχία με την παρακμή της άρχουσας τάξης και τον εκφυλισμό των κομμάτων εξουσίας.
Η παραγωγή της κοινωνίας σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού στους τομείς της οικονομίας και της πολιτικής, φτωχή έως άθλια. Από πάνω μέχρι κάτω.

(Xρήστος Παπουτσής – Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού για το άρθρο)

 
Τελικά, η ένταξη στην ευρωπαϊκή ένωση αντί να οδηγήσει τη χώρα προς τα πάνω, κατέληξε στη χρεοκοπία και την υποτέλεια. Η ντόπια νομενκλατούρα ανίκανη να συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας αστικής τάξης που θα συνδέει τα συμφέροντά της με την πορεία του τόπου συνολικά, συνταυτίστηκε με τα κρατικοδίαιτα και ληστρικά κυκλώματα και τα ενίσχυσε αναδεικνύοντας νέους επιχειρηματίες εξίσου αν όχι περισσότερο διεφθαρμένους και αντιπαραγωγικούς με τους προϋπάρχοντες.
Χωρίς εθνικό σχέδιο, εφαρμόζοντας εισαγόμενες πολιτικές σε φάση ανόδου της κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου, προσάρμοσε την ύπαρξή της στη νέα μορφή εξάρτησης. Καθώς συρρικνωνόταν η αγροτική παραγωγή με δέλεαρ τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και η αποβιομηχάνιση αναπληρωνόταν με το δανεισμό, οι βασικές παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, αγρότες, βιομήχανοι και εργάτες, εξασθενούσαν, και τις θέσεις τους καταλάμβαναν παρασιτικοί παράγοντες που πλούτιζαν με μίζες και μεσιτίες και με τη λεηλασία του αποταμιευμένου πλούτου (χρηματιστήριο, αποθεματικά ασφαλιστικών ταμείων κ.λπ.), των επιδοτήσεων και των κρατικών δανείων.
Έτσι, με προνομιακές διευκολύνσεις, νόμους και παρανομίες, αναπτύχθηκε μία παρασιτική αντιπαραγωγική οικονομική κάστα από την οποία σταδιακά εξαρτήθηκε το κράτος και το πολιτικό προσωπικό των δύο μεγάλων κομμάτων. Και τώρα, έχοντας ρίξει τη χώρα στη βαθιά παγίδα των διεθνών τοκογλύφων, που ευστόχως αποκαλούνται «ευρωπαϊκή οικογένεια» (κάτι πιο μεγάλο από την Κόζα Νόστρα), η παρασιτική οικονομική κάστα και η πολιτική της έκφραση μέσα από τα κόμματα εξουσίας και τις παραφυάδες τους, ακολουθούν πειθήνια τις έξωθεν εντολές, αυξάνουν το χρέος, διαλύουν τα κοινωνικά δίκτυα προστασίας, εκποιούν άρον – άρον τον εθνικό πλούτο, υποβαθμίζουν το επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης του πολίτη και περιάγουν τη χώρα σε νέο καθεστώς υποτέλειας.
Η επικρατούσα πολιτική τάξη εκπροσωπεί το κυρίαρχο ληστρικό οικονομικό μόρφωμα, που αποτελείται κυρίως από κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες, τυχοδιώκτες, λαθρεμπόρους και λαμόγια, και δεν έχει καμία σχέση μ’ αυτό που είναι υπαρκτό σε άλλες χώρες ως εθνική αστική τάξη. Για τη διάσωση του μορφώματος αυτού και της ίδιας της ύπαρξής της, η πολιτική κάστα καταλύει ακόμα και τη σχετική ανεξαρτησία της χώρας που αποκτήθηκε με πολύ μεγάλους αγώνες, θυσίες, πολέμους, επαναστάσεις, προσφυγιές, μεταναστεύσεις και εργασία και μόχθο 180 χρόνων.
Βεβαίως, η εξάρτηση και η υποτέλεια δεν είναι άγνωστα χαρακτηριστικά της νεοελληνικής άρχουσας τάξης. Ενυπάρχουν στις ηγεμονικές ομάδες από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Απλά, ανάλογα με την ιστορική φάση, άλλοτε κυριαρχούν, άλλοτε υποχωρούν και άλλοτε ελλοχεύουν.
Η καταλήστευση και υπερχρέωση του τόπου συμβαδίζει με τον πλήρη εκφυλισμό των ηγετικών ομάδων και την ανάδειξη μιας πολιτικής υποκουλτούρας, της οποίας οι φορείς, βουλευτές και παρατρεχάμενοι γραφειοκράτες, πανεπιστημιακοί, οικονομολόγοι, δημοσιογράφοι κ.λπ., αγκιστρώνονται στους τοκογλύφους των μητροπόλεων για να διατηρήσουν τα κεκτημένα, πρόθυμα εκποιώντας τη χώρα και εξαθλιώνοντας το λαό της χωρίς ίχνος εθνικής συνείδησης και αξιοπρέπειας.
Αυτής της ποιότητας οι πολιτικοί υποκλίνονται στον Γιούνκερ που δηλώνει απερίφραστα ότι η Ελλάδα χάνει μέρος της εθνικής κυριαρχίας της, και συνεχίζουν απτόητοι την παράδοση της χώρας στους ξένους και τους ντόπιους υπαλλήλους τους.
Μπορεί οι τοκογλύφοι να έρχονται απ’ έξω, αλλά η Ελλάδα προδόθηκε και παραδίδεται από μέσα.

Λύματα και μπάζα

Ο πλούτος του τόπου και τα περιουσιακά στοιχεία που σωρεύτηκαν με κόπους και θυσίες γενεών, τα στοιχειώδη δικαιώματα και οι βασικές αμοιβές που κατακτήθηκαν με αγώνες, σπουδές και εργασία, ήταν ο στόχος. Η λεηλασία του έθνους και του λαού ήταν προσχεδιασμένη. Τα εκτελεστικά της όργανα έπρεπε να κατασκευαστούν. Και να μην κινδυνεύουν, όπως φανερώνει και ο νόμος περί ευθύνης υπουργών.
Μέσα στα χρόνια, τα κόμματα εξουσίας φιλτράρανε όλους τους βουλευτές τους. Για να είναι, στην κρίσιμη στιγμή, τέτοιας ποιότητας που ενώ ο λαός θα αιμορραγεί, οι βουλευτές –όρθιοι- θα χειροκροτούν ενθουσιωδώς το μνημόνιο, δηλαδή τη συνθήκη υποτέλειας και ξεπουλήματος της χώρας.
Όλες αυτές τις μέρες, ακούγαμε διάφορους βουλευτές, κάτι ανθρωπάκια, να απαντούν σε ερωτήσεις δημοσιογράφων. Τι θλιβερό θέαμα-ακρόαμα! Κατά βάσιν αγράμματοι, και το χειρότερο, ιδιοτελείς και πειθαρχημένοι. Επιλεγμένοι προσεκτικά, περασμένοι από δέκα φίλτρα, με βασικό κριτήριο να είναι πειθήνιοι, να μην έχουν άποψη, υπήκοοι όχι της πατρίδας, του τόπου, του λαού, αλλά της ηγετικής ομάδας που μοιράζει τα χαρτιά και αξιολογεί συμπεριφορές και χαρακτήρες. Κι αν κάποιοι ξεφεύγουν από τον κανόνα, κατάλοιπα άλλων εποχών, αποβάλλονται αμέσως. Ποτέ δεν είναι αργά. Κάτι γάτες, τύπου Λιάνη και Φλωρίδη, για την υστεροφημία τους, αυτοαποβάλλονται, βλέποντας το πλοίο να μπατάρει αύτανδρο. Ένα ελεγχόμενο εσωτερικό ξεκαθάρισμα. Εξάλλου, το σύστημα που οι ίδιοι κατασκεύασαν, το προβλέπει αυτό. Δίνει 50 βουλευτές πριμ στο κόμμα που θα βγει πρώτο στις εκλογές. Τζάμπα 50 βουλευτές, για να έχει περιθώρια ο μηχανισμός να αποβάλλει τους απείθαρχους με ασφάλεια.
Έτσι γίνονται βουλευτές κάτι απίθανοι τύποι, βγαλμένοι μέσα από τα ρετάλια των κομματικών μηχανισμών, που εκτός από ρουσφέτια, αποτελούν το μαγειρείο απ’ όπου το κέντρο φιλτράρει υποψηφίους για τα ψηφοδέλτια. Επιλέγονται από τους μηχανισμούς και εκλέγονται με τη συμβολή του πιο σκληρού πυρήνα ψηφοφόρων του κόμματος. Κάθε ικμάδα έχει χαθεί από τα κόμματα. Το σημερινό ΠΑΣΟΚ προέρχεται από τα λύματα του λαϊκού κινήματος του ’80. Και η Νέα Δημοκρατία κρατάει τα μπάζα της παραδοσιακής ελληνικής Δεξιάς. Εκφυλίστηκαν ταυτόχρονα, η ελληνική Δεξιά και η ελληνικού τύπου σοσιαλδημοκρατία. Και στους πυρήνες τους παραμένουν οι ψηφοφόροι που έχουν ευνοηθεί από το κόμμα ή είναι αρκετά βολεμένοι και δεν θέλουν να διαταραχτεί το στάτους κβο, ή είναι εντελώς… γκαγκά και ψηφίζουν από φόβο ή κεκτημένη ταχύτητα. Ψηφοφόροι σαν αυτούς που μόλις εκδιώχτηκε για διαφθορά, ο πρώην υπουργός Αιγαίου, ο ανεκδιήγητος Παυλίδης, κατέβηκαν σύσσωμοι στο λιμάνι της Ρόδου για να τον υποδεχτούν σαν ήρωα. Αυτοί κυβερνούν, από πάνω κι από κάτω. Ψηφοφόροι για γέλια και βουλευτές για κλάματα. Και πάνω σ’ αυτή τη σαθρή βάση, έστησαν μέσα στα χρόνια και οι εναπομείναντες πρωτοκλασάτοι τα φέουδα και τις εργολαβίες τους.
Γι’ αυτό, καλό είναι να μην ενθουσιαζόμαστε παραπάνω απ’ ό,τι μας επιτρέπουν οι πραγματικές συνθήκες. Ένα σημαντικό μέρος του λαού δεν έχει πάρει ακόμα χαμπάρι και μπορεί να την κάνει, να τους ξαναψηφίσει. Και, επαναλαμβάνω, δεν θα είναι λίγοι αυτοί, οι αμετανόητοι, οι συμφεροντολόγοι, οι τρομοκρατημένοι και οι άσχετοι. Γιατί εδώ δεν είναι ούτε Βενεζουέλα, ούτε Τουρκία, που κάποια στιγμή οι πολίτες στείλανε σπίτι τους όλη την παλιά ηγετική ομάδα, κόμματα, πρωθυπουργούς, υπουργούς και βουλευτές, αφήνοντας έξω από τη Βουλή όλους τους πρωτοκλασάτους, όπως την Τσιλέρ και τον Τζεμ.
Ας προσπαθήσουμε περισσότερο, λοιπόν, να ευαισθητοποιήσουμε όσο το δυνατόν πιο πολλούς, με την ελπίδα ότι η πλειοψηφία του ελληνικού λαού δεν θα μας κρεμάσει και θα βροντοφωνάζει μαζί μας: άει σιχτίρ!

Στέλιος Ελληνιάδης

 

 

Είμαστε όλοι κουκουλοφόροι!

Ακούστε. Η αστυνομία και η ΚΥΠ κάνουν παιχνίδι με τις κινητοποιήσεις. Και ασφαλίτες προβοκάτορες έχουν και επεισόδια που δικαιολογούν την αστυνομική βία και καταστολή στήνουν. Εξάλλου, αυτά τα επεισόδια, με τις καταστροφές, είναι απαραίτητα για να έχει κάτι να πει ο Πρετεντέρης και η Τρέμη στο δελτίο ειδήσεων, να ξελασπώσουν τον Παπουτσή και την κυβέρνηση. Τους είναι απαραίτητα τα επεισόδια, αυθεντικά ή στημένα. Κι εδώ είναι το σημείο που ένας κόσμος από τον λεγόμενο αντιεξουσιαστικό χώρο, μειοψηφικός, δεν μπορεί να αντιληφτεί.
Ότι ο τσαμπουκάς με την αστυνομία σε εκτονώνει, αλλά δεν σε υπηρετεί. Κι ότι τους συμφέρει να παίζουμε στο γήπεδό τους. Γιατί έχουν υπεροπλία και γιατί ελέγχουν την επικοινωνία. Παίζεις άθελά σου το παιχνίδι τους. Γιατί η ανατροπή τους, η κατάκτηση της ελευθερίας και της αμεσοδημοκρατίας, θέλει δουλειά, πολύ δουλειά, και θέλει μεγάλη συμμετοχή, και θέλει την απονομιμοποίηση του συστήματος στις συνειδήσεις. Αλλά αυτό δεν γίνεται με πετροπόλεμο. Θέλει δύναμη, αλλά και εξυπνάδα, και σχέδιο.
Δεν συμφωνώ όμως, με την ευκολία που στελέχη της Αριστεράς επικεντρώνουν το σχολιασμό τους σε προβοκάτορες αποφεύγοντας να κάνουν το διαχωρισμό ανάμεσα στους νέους που τα σπάνε και τους ασφαλίτες που προβοκάρουν. Η μάζα αυτών των παιδιών είναι παιδιά του γείτονα. Διαφωνούμε με τις επιλογές τους, κάνουμε αυστηρή κριτική στον τρόπο δράσης τους, άμα λάχει πλακωνόμαστε μαζί τους, αλλά αυτό δεν μας δίνει το δικαίωμα να τους ταυτίζουμε με τους ασφαλίτες. Αυτό είναι στρέβλωση, ανακρίβεια, συκοφαντία και αδικία. Η Αριστερά έχει πολύ πικρή πείρα από συκοφαντίες. Μην ξεχνάμε ότι συμμορίτες μας ανέβαζαν και πράκτορες ξένων δυνάμεων μας κατέβαζαν. Δεκαετίες ολόκληρες για κατασκόπους έστελναν τους αριστερούς στα δικαστήρια και τα εκτελεστικά αποσπάσματα.
Γυρίζει ένα νέο παιδί στο σπίτι του με ανοιγμένο κεφάλι, κι ακούει στην τηλεόραση εκπροσώπους της Αριστεράς να απολογούνται για τα επεισόδια μιλώντας αδιακρίτως για προβοκάτορες. Και αυτό το παιδί, που περιφέρεται μήνες ή χρόνια σαν αδέσποτος σκύλος ψάχνοντας για την ανύπαρκτη δουλειά των 500 ευρώ, τρελαίνεται ακόμα περισσότερο ακούγοντας να τον αποκαλούν ασφαλίτη, επειδή ο τρόπος που εκφράζει την αγανάχτησή του δεν ταιριάζει με τη λελογισμένη διαμαρτυρία των αριστερών κομμάτων. Φτάνει. Η κριτική μας στους ακραίους του αντιεξουσιαστικού χώρου πρέπει να είναι τεκμηριωμένη, ψύχραιμη, αριστερή. Τελεία.
Εξάλλου, σήμερα, είμαστε όλοι κουκουλοφόροι! Στις τσάντες μας, μαζί με τα χαρτομάντηλα, τα κλειδιά, την ταυτότητα, το τηλέφωνο, το κραγιόν ή το κομπολόι, κουβαλάμε και μία μάσκα, χειρουργική, αντιασφυξιογόνο ή των μπογιατζήδων. Προστέθηκε από ανάγκη στα απαραίτητα αξεσουάρ κάθε απλού πολίτη που κατεβαίνει σε μια διαδήλωση, απεργία ή πλατεία. Ενδεχομένως, αύριο ή μεθαύριο, με την ένταση της κρατικής βαρβαρότητας, να προστεθεί και μία πέτρα.

Μασκέ,
Γκαούρ

 

 ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΑΝ  :

 φ. 73,  Σάββατο 9 Ιουλίου 2011